W tym miesiącu chciałabym Wam
przedstawić film, który do niedawna był dostępny w kinach, lecz przez obecną sytuację
ośrodki kultury zostały zamknięte. Sądzę, że niedługo któraś z platform
udostępniająca filmy online powinna wykupić dzieło reżyserii Jana Holoubka.
Moim zdaniem warto, by obejrzało go jak najwięcej osób.
Scenariusz, który powstał na
podstawie prawdziwej historii napisał Andrzej Gołda. Zdjęcia wykonał Bartłomiej
Kaczmarek. Za muzykę odpowiedzialni byli Colin Stetson, oraz Sarah Neufeld.
Montażu dokonał Rafał Listopad. Scenografię, która moim zdaniem dobrze
odzwierciedlała lata ’90 i współczesne wykreowali Maciej Fajst, Karolina
Kosicka. Kostiumy dobrała Weronika Orlińska. Film pod tytułem „25 lat niewinności.
Sprawa Tomka Komendy” wyprodukowali Krzysztof Łojan, Anna Waśniewska-Gill.
Zbaczając na chwilę z przedstawiania
twórców uważam, że wystarczyłoby na tytuł dać „Sprawa Tomka Komendy”, a na
plakatach taki podtytuł „25 lat niewinności”, bo trzeba przyznać, że fakt
skazania osoby niewinnej na 25 lat więzienia jest tak oburzający, że chce się
zobaczyć, jak do tego doszło. Jednak wciąż uważam, że tytuł powinien być
krótki. Mało osób zapytane: „Na jaki film idziesz?” – odpowie: „A wiesz, na
dwadzieścia pięć lat niewinności. Sprawę Tomka Komendy”.
Wracając do twórców – zostali
dźwiękowcy, którzy jak ostatnio się przekonałam są bardziej istotni niż mogłoby
się wydawać. Będąc w kinie na filmie pt. „Polot” z 2020 roku czasami nie
rozumiałam, co aktorzy mówią. Pomyślałabym, że to może wina dykcji obsady, ale
widziałam ich w innych filmach i byłam zachwycona grą aktorską. Następnie, że
może coś się dzieje z moim słuchem, ale przy ostatniej wizycie na seansie
również było wszystko w porządku. Badania też potwierdzają, że słuch mam w
dobrym stanie, więc pozostaje kwestia pracy przy dźwięku. Nie byłabym sobą,
gdybym nie sprawdziła, co inni sądzą na ten temat. Użytkownik filmweb o nazwie
Filip_Kir[1] uważa, że w polskich
filmach notorycznie trzeba się domyślać, co aktorzy powiedzieli. Niestety
zgadzam się, z nim, ale na szczęście w „25 lat niewinności. Sprawie Tomka
Komendy” nie ma tego problemu, a za ten sukces – moim zdaniem można tak to
nazwać – odpowiedzialni są: Marcin Kasiński, Kacper Habisiak, Przemysław
Kamieński. Jestem ciekawa, co Wy sądzicie – to wina dykcji aktorów, czy słabego
sprzętu dźwiękowców, który niedokładnie wyłapuje słowa?
Seans miał premierę 4 września 2020
roku na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film”, lecz
uroczysta premiera odbyła się 10 września, wtedy Tomasz Komenda oświadczył się swojej
partnerce. Choć to prywatna sprawa bohatera tej historii chciałabym napisać, że
moim zdaniem to piękne przesłanie – Zobacz, co przeżyłem, kim jestem, nie
miałem łatwo w życiu, czy pomimo tego chcesz spędzić ze mną życie? – Cieszę
się, że odpowiedź była pozytywna.
Film kwalifikuje się do gatunku
dramat i sensacyjny, trwa prawie dwie godziny. Zebrał siedem nagród, jeszcze do
dwóch został nominowany. W główną rolę wcielił się Piotr Trojan. Matkę
skazanego zagrała Agata Kulesza. Remigiusza Korejwo, policjanta, dzięki któremu
Tomasz Komenda odzyskał wolność zaprezentował Dariusz Chojnacki. Prokuratora Roberta
Tomankiewicza ukazał nam Łukasz Lewandowski, Prokuratora Dariusza Sobieskiego –
Mikołaj Chroboczek. Komisarza Tołoczko, który aresztował Komendę zagrał Andrzej
Konopka. Natomiast inspektora Bogusława Pilasa zaprezentował Julian Świeżewski.
W prokuratora Kostrzynę wcielił się Adam Nawojczyk. Marysię, zgwałconą i
zamordowaną dziewczynę zagrała Magdalena Osińska. Zainteresowanych, kto grał
pozostałe role zachęcam do sprawdzenia w źródle, z którego ja korzystałam,
czyli Filmweb[2].
Pierwsza kwestia, którą wewnętrznie
potrzebuję poruszyć to wyobraźcie sobie, gdyby kara śmierci nadal istniała w
Polsce. W niektórych państwach wciąż funkcjonuje[3]. Za takie przestępstwo,
jak gwałt ze skutkiem śmiertelnym nastolatki na pewno groziłoby mu krzesło,
zastrzyk, stryczek, lub inny wymysł człowieka. Rozumiem, że pewne osoby
chciałyby uchronić większe grupy przed niebezpieczeństwem, które może im
zagrażać, ale jesteśmy ludźmi, jesteśmy omylni, czego dowodem jest ta historia.
Choć nie ma kary śmierci to bohater
tej opowieści przeżył piekło. Nie dziwię się ludziom z ulicy, współwięźniom, że
traktowali Tomasza Komendę jak potwora, ale policjanci wiedzieli, że wrabiają
niewinnego człowieka, niestety prokuratura również była świadoma. Nie zważając
na to byli gotowi poświęcić człowieka, by chronić swoje „stołki”.
Jednakże nie możemy powiedzieć, że
ludzie są z natury źli i to normalne, ze chronią siebie nie zważając na innych.
Charakterów jest tyle, ilu istnieje ludzi. Każdy jest inny. Mamy policjantów,
którzy w celu utrzymania pracy, czy awansu narażą człowieka na śmierć, bo nie
ukrywajmy, że dla tych, którzy są wierzący Tomasz Komenda przeżył w więzieniu
cudem, natomiast osoby niewierzące mogą powiedzieć, że szczęśliwym trafem.
Tak, jak mówiłam ludzie są różni,
dlatego pamiętajmy o takich przedstawicielach prawa, jak Pan Korejwo, który poza
narażeniem swojej kariery musiał także przeciwstawić się grupie społecznej, w
której żył. Nie jest łatwo skonfrontować się ze środowiskiem, w którym się
funkcjonuje. Wymaga to wielkiej siły, a jemu udało się jeszcze przekonać dwóch
prokuratorów, by go poparli. Ważne dla niego było na pewno wsparcie ze strony żony.
W tej roli wystąpiła Magdalena Różczka, pokazując postać odpowiedzialną, dobrą
i zabawną. Dla niej było oczywiste, co mąż ma zrobić. Źródło zarobku? Znajdzie
się, podążaj za swoim sumieniem. Mając takie oparcie w partnerce śledczy
pozwolił zdegradować się w pracy. Zastanówmy się, czy sami zgodzilibyśmy się
znaczyć mniej, zarabiać mniej dla człowieka całkowicie nam obcego, którego do
tej pory nawet nie widzieliśmy na oczy?
Tomasz Komenda spędził 18 lat w
więzieniu. Należy mu się zadośćuczynienie w wysokości około kilku milionów… ze
strony PAŃSTWA. Uważam, że jak najbardziej Panu Tomaszowi pieniądze się należą
za naruszenie dobrego imienia, oraz zabranie mu 18 lat życia, podczas których
nie mógł się realizować. Jednakże zabawne jest dla mnie to, że „ze strony państwa”,
a z tego, co zrozumiałam z napisów końcowych policjanci, oraz prokuratura,
która świadomie skazała niewinnego człowieka nie poniosła ŻADNYCH konsekwencji.
Pozostawiam Wam do osobistej refleksji, kto rzeczywiście powinien zadośćuczynić
krzywdzie niesprawiedliwie skazanego mężczyzny, który miał zaledwie 23 lata.
23 lata – mam tyle obecnie (jeszcze
przez około miesiąc). Nie ukończyłam jeszcze nawet studiów II stopnia. Nie
miałam wymarzonej pracy. Nie założyłam rodziny i nagle ktoś miałby mnie zabrać na
czas prawie tak samo długi do miejsca, gdzie każdy życzy mi cierpienia, bólu i
na koniec dopiero śmierci. Dla mnie sama myśl o tym jest straszna.
W gazecie pt. „Kino”[4] z rozmowy z adwokatem
Jakubem Bartosiakiem wyczytałam, że tymczasowe aresztowanie w Polsce jest
środkiem zapobiegawczym stosowanym zdecydowanie zbyt pochopnie, ponieważ sędziemu
łatwiej w czasie 24 godzin, które ma na podjęcie decyzji, zgodzić się na areszt,
niż uzasadnić, dlaczego jest on zbędny. Dwadzieścia cztery godziny przy ilości
formalności, papierów do wypełnienia jest zbyt krótkim czasem, by sędzia mógł
zapoznać się z aktami sprawy. Dodatkowo adwokat, aby dostać się do klienta za każdym
razem musi składać wniosek, wymagający zatwierdzenia ze strony prokuratury.
Mało tego… „Ale i w przypadku
błędnych decyzji o areszcie można dochodzić swoich praw. Przez ostatnie 10 lat
odszkodowania za niesłuszny areszt tymczasowy przyznano rocznie średnio stu
kilkudziesięciu osobom. W 2018 roku było to 90 osób, rok wcześniej 140.”[5]
Pamiętajmy, że ta liczba osób to tylko ci, którzy zdecydowali się na proces.
Wielu ludzi nie ma środków na procesowanie się latami, lub nie chce wracać myślami
do złych przeżyć z więzienia.
Jeszcze raz pozwolę sobie wykorzystać
cytat z gazety o nazwie „Kino”, ale by poruszyć temat gry aktorskiej – „Dzięki
zdumiewającej roli Piotra Trojana, grającego na najwyższych emocjonalnych
rejestrach bez cienia fałszu i w kluczu dojmującego naturalizmu, film urasta
jednak do rangi nośnego kina obywatelskiego, które nie zapomina o ludzkim,
indywidualnym wymiarze każdej społecznej niesprawiedliwości.”[6] Dalej wspomniano,
że aktor tak dobrze wcielił się w rolę aż wiele osób mówiło, że wręcz stał się fizycznie
podobny do bohatera opowieści. Z czym się zgadzam, ponieważ w ostatniej scenie,
gdzie panowie stoją obok siebie wydają się naprawdę podobni.
A jeśli już mówimy o naturalizmie w tworzeniu
postaci to należy wspomnieć o wspaniałej roli Agaty Kuleszy. Jako matka Tomasza
Komendy jest przekonująca, ciepła, silna i przede wszystkim nad życie kochająca
swoje dziecko. Gdy przychodzi do szpitala po próbie samobójczej syna pokazuje,
jak wiele on dla niej znaczy. Dwukrotnie oglądając ten film w kinie za każdym
razem płakałam podczas tej sceny.
Na koniec dzisiejszej recenzji
chciałam Wam powiedzieć, że Tomasz Komenda w wywiadzie w Dzień Dobry TVN potwierdził,
że wszystko, co zawarto w filmie to prawda. Choć przeżył piekło, które niestety
ciągnie się dalej, ponieważ rodzice zmarłej Marysi nadal nie dopuszczają do
siebie myśli, że to nie on popełnił tę zbrodnię, mężczyzna nie poddaje się i
stara korzystać z życia, bo już wystarczająco dużo czasu mu zabrano. Pomimo cierpienia,
które go spotkało znalazł miłość i czeka na narodziny potomka[7].
Bibliografia:
· https://www.filmweb.pl/film/25+lat+niewinno%C5%9Bci.+Sprawa+Tomka+Komendy-2020-844342
[Dostęp: 09.11.2020 r.]
· https://www.filmweb.pl/film/Polot-2020-849661/discussion/Gdzie+dykcja,3186271
[Dostęp: 24.11. 2020 r.]
· https://www.filmweb.pl/film/25+lat+niewinno%C5%9Bci.+Sprawa+Tomka+Komendy-2020-844342/cast/actors
[Dostęp: 26.11.2020 r.]
· https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/world/20190212STO25910/kara-smierci-w-europie-i-na-swiecie-najwazniejsze-fakty [Dostęp: 30.11.2020 r.]
· „Kino”,
październik 2020 r., str. 33,58,78,79
· https://www.youtube.com/watch?v=rxFV4n0ejbA
[Dostęp: 30.11.2020 r.], z kanału: tvnpl, film udostępniony: 21.09.2020 r.
[1]
https://www.filmweb.pl/film/Polot-2020-849661/discussion/Gdzie+dykcja,3186271
[Dostęp: 24.11.2020 r.]
[2] https://www.filmweb.pl/film/25+lat+niewinno%C5%9Bci.+Sprawa+Tomka+Komendy-2020-844342/cast/actors
[Dostęp: 26.11.2020 r.]
[3] https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/world/20190212STO25910/kara-smierci-w-europie-i-na-swiecie-najwazniejsze-fakty
[Dostęp: 30.11.2020 r.]
[4] „Kino”, październik 2020 r., str. 33
[5] Ibidem (tamże)
[6] „Kino”, październik 2020
r., str. 58
[7] https://www.youtube.com/watch?v=rxFV4n0ejbA
[Dostęp: 30.11.2020 r.], z kanału: tvnpl, film udostępniony: 21.09.2020 r.
